Om van het spoor de ruggengraat van het Europese transportnetwerk te maken, moet het rijden van een trein net zo makkelijk worden als het besturen van een truck. Daarnaast moet er een gelijk speelveld komen tussen het spoor- en wegvervoer, waardoor klanten het spoor verkiezen boven het wegvervoer. Dat zegt topman Geert Pauwels van spoorgoederenvervoerder Lineas die op 13 maart tijdens de Antwerp Rail School vertelt over de transformatie die Lineas heeft doorgemaakt.

Onder leiding van Geert Pauwels heeft de spoorvervoerder zijn haar missie veranderd van ‘overleven’ naar ‘de modal shift’. Pauwels werd in 2008 verantwoordelijk voor B Logistics, de goederendivisie van de NMBS, die op dat moment “zo goed als failliet was”. Het bedrijf had in 2009 een een verlies van 160 miljoen euro op een omzet van 340 miljoen. “De enige reden dat we nog in leven waren was dat we onderdeel van het grotere NMBS uitmaakten.”

Herstructurering

Er werd besloten om de goederentak van de Belgische spoorwegonderneming drastisch te gaan herstructureren. “We wisten dat we geen subsidies meer zouden krijgen in deze geliberaliseerde sector. De Europese Commissie zag er op toe dat er geen subsidie meer werd gegeven aan noodlijdende spooroperatoren.”

Er werd besloten om de goederenactiviteiten van de NMBS te halen en in een aparte onderneming onder te brengen, onder de naam B Logistics. De herstructurering zorgde in de jaren erna voor positieve resultaten, echter had het spoorbedrijf onvoldoende geld om de leningen terug te betalen.

Private investeerders

De leiding van B Logistics besloot om op zoek te gaan naar externe investeerders wat ertoe heeft geleid dat NMBS in 2015 haar dochteronderneming verkocht aan het fonds Argos Soditic, waardoor de spoorvervoerder een private onderneming werd. “Met deze stap hebben we de volledige periode van herstructurering kunnen afronden.” In 2017 veranderde de Belgische spoorvervoerder de naam in 2017 van B Logistics naar Lineas om naar eigen zeggen het “juk van het historisch verlieslatende departement van een Belgische staatsonderneming” achter zich te laten.

Om de Europese spoorgoederensector op een hoger niveau te brengen, dan is verder privatisering nodig, vindt Lineas-topman Geert Pauwels. “We moeten niet meer half met een overheidsmarkt en half met private partijen werken. Met ongelijke wapens is er een andere dynamiek.”

Veranderde missie

“Sinds 2015 hebben we onze missie van overleven veranderd naar de modal shift. We hebben toen al onze passie en energie gestoken in het in de markt zetten van zulke goede spoorproducten die ervoor zorgden dat de klanten het spoor boven het wegvervoer gingen verkiezen.”

Een van de meeste succesvolle producten van het spoorbedrijf is het ‘Green Xpress Network’. Het Green Xpress Network is een netwerk van snelle, rechtstreekse, frequente en betrouwbare spoorverbindingen tussen economische centra in Europa. De vervoerder zet met de Xpress-producten in op het het bundelen van verschillende soorten vrachten dat gaat van staal, scheikundige stoffen en consumentengoederen, tot pallets en containers.

“Je ziet dat er nog veel verspreid vervoer plaats vindt met bijvoorbeeld een volledige containertrein of chemietrein. Daarmee zijn er onvoldoende volumes. Doordat we deze producten combineren en zo voldoende volumes kunnen bundelen op een trein om een dagelijkse trein aan te bieden”, aldus Pauwels.

(Tekst loopt verder onder afbeelding)

Shift to rail

De overheid kan volgens Pauwel ook een belangrijke rol spelen om ervoor te zorgen dat verladers kiezen om goederen via het spoor vervoeren in plaats van over de weg. “De overheid zou een incentive moeten geven, zodat klanten makkelijker voor het spoor gaan kiezen.” Daarnaast kan het versimpelen van regelgeving ook bijdragen aan een shift to rail kunnen, meent Pauwels. “De administratieve lasten spoor zijn tien keer hoger dan voor de weg. Er zijn hoge kosten voor de licenties van het materieel en het opleiden van machinisten.”

Automatisering kan ook de positie van het spoorgoederenvervoer verder verbeteren, meent de topman. “Als we van het Europese spoor de ruggengraat van het goederenvervoer willen maken, dan ligt de toekomst in automatisering. Goederenmagazijns van bedrijven zoals Alibaba worden allemaal bediend door zelfrijdende robots. Je zou Europa als een groot warehouse kunnen zien waarin zelfrijdende wagons op en neer rijden.” Volgens Pauwels zitten hier kansen voor verspreid vervoer waar verschillende wagons zich automatisch kunnen samenvoegen.

Digitalisering

Het bedrijf gaat zich de komende jaren richten op het verder uitbreiden en verbeteren van het netwerk van spoorverbindingen in Europa. Daarbij valt nog veel terrein te winnen volgens de directeur. “We willen het nog gemakkelijker maken voor onze klanten. De hele klantervaring van een prijs krijgen en boeken verbeteren.” Ook moet het makkelijker worden om last minute een container of wagon te boeken.

Het bedrijf zet in de komende jaren verder in op digitalisering. Onder meer door klanten een soort track and trace-mogelijkheid aan te bieden. “Zo zijn ze er van op de hoogte waar hun bestelling zich bevindt. Daarnaast krijgen ze in de toekomst een automatische melding als de trein aankomt.” Om deze processen te verbeteren, is Lineas onder andere betrokken bij het  Europese project ELETA. ELETA is een innovatieproject met als doel om informatie over de geschatte aankomsttijden (Estimated Time of Arrival/ETA) real time uit te wisselen met alle partners op een spoortraject.

Pauwels wijst erop dat Lineas digitalering ook inzet om efficiënter te kunnen werken. “Wij waren een van de eerste vervoerders die hun machinisten een tablet gaven. We willen daar nog verder in gaan door een volledig gedigitaliseerde cockpit in te richten, waarin we alle data samenbrengen. We willen de randvoorwaarden creëren, zodat onze medewerkers hun werk goed kunnen uitvoeren.”

Geert Pauwels vertelt op 13 maart tijdens de Antwerp Rail School over de transformatie die Lineas heeft doorgemaakt. De organisatie van de Antwerp Rail School is in handen van de Universiteit Antwerpen en Ricardo Rail. Bekijk hier het programma.