Vrijwel iedere organisatie, ook die in het spoor, kijkt als gevolg van de coronacrisis kritisch naar zijn operationele processen, merkt IT-specialist CGI. Enerzijds om door te kunnen draaien tijdens de crisis, maar ook te overleven door efficiënter en met minder kosten te werken. Ketenmonitoring is volgens CGI een van de manieren om snelle slagen te maken.

Hans Moonen, expert smart logistics bij CGI, verwacht dat de economische effecten van de coronacrisis nog lang na het opheffen van de intelligente lockdown zullen doorwerken. Ook in het spoor moet daarom naar alle schakels in de keten worden gekeken

Hyperinterconnected

“Het uitbreken van de coronacrisis laat duidelijk zien hoe hyper-interconnected de wereld is geworden. De intelligente lockdown en andere overheidsmaatregelen laten zien hoe afhankelijk iedereen is van goed functionerende logistieke systemen”, aldus Moonen.

“Sommige segmenten van de logisitiek zagen zich gesteld voor een sterk stijgende vraag – denk bijvoorbeeld aan de pakketmarkt en de belevering van supermarkten – terwijl andere segmenten, waaronder het spoorgoederenvervoer, hun vraag dramatisch zagen inzakken, deels als gevolg van een wegvallende vraag, deels als gevolg van een minder aanbod omdat de aanbodkant teruggevallen was. Om van het vervoer van personen nog maar niet te spreken. Dat is natuurlijk dramatische stilgevallen en begint nu mondjesmaat weer wat op te starten.”

Op dit moment is het volgens Moonen onmogelijk om uitspraken te doen over het verdere verloop van de crisis en haar exacte impact. Maar volgens hem is al wel duidelijk dat de wereld zich kan gaan voorbereiden op een post-Corona realiteit. Een realiteit waarin de operatie slimmer moet, en meer kosten-efficiënt.

Ketenmonitoring

Eén van de aanpakken om slimmer te werken, en daarmee minder onnodige kosten te maken, is het inregelen van een ketenmonitoringproces, en toe te werken naar ketenbesturing. Maar wat is ketenmonitoring? Moonen: “Ketenmonitoring begint bij het monitoren van een of meerdere systemen. Een voorbeeld uit het spoor: NS heeft zich tot doel gesteld dat reisinformatie altijd binnen tien seconden na wijziging van de bron via alle kanalen gelijk moet zijn. Op die manier is de reizigersinformatie exact dezelfde als die van het personeel op hetzelfde moment. Zowel via de informatieborden, de apps, de omroepsystemen als de handhelds van het personeel, de apparatuur in de trein en in de controlecentra. Om dit te borgen heeft men monitoringtechnologie ingeregeld om te controleren of de informatie via verschillende kanalen inderdaad binnen de gestelde tijd verwerkt en geactualiseerd is. Je kunt soortgelijke systemen ook gebruiken om je businessprocessen te monitoren.”

Moonen noemt daarbij als voorbeeld een rolcontainer voor het transport van goederen die in de verkeerde vrachtwagen wordt geladen. Wanneer alle stappen die zo’n container doorloopt overal kunnen worden gemonitord is er vaak nog ruimte om tussendoor bij te sturen. Verschillende partijen kunnen detecteren dat er iets misgaat en hebben dan nog tijd om in te grijpen. “Dit kan ook zijn dat je iets niet ziet wat je wel zou verwachten: het niet laden van een rolcontainer kan ook een event zijn dat een bijstuurproces triggert.” Op die manier wordt voorkomen dat een fout aan het begin doorwerkt in de hele keten zoals vaak het geval is op het spoor.

Kennis van processen

“Voor het bouwen van zo’n systeem is het essentieel om alle processen te kennen. Veel partijen praten over de technische aspecten van een systeem. Maar de waarde zit in wat je weet van de processen. Partijen in het spoor hebben veel systemen, ook met onderlinge communicatie, maar de kunst is om de data die uit die systemen komt goed te combineren.”

Het effect van de huidige crisis is dat de toevoer van reizigers drastisch is teruggelopen. “Volgepakte treinen gaan we niet snel meer zien. We hadden een ochtend- en een avondspits. Daartussen waren de treinen behoorlijk leeg. Nu zijn er veel minder reizigers en het lijkt er op dat dit ook na het hervatten van de volledige dienstregeling enige tijd zo zal blijven. Ook de volumes in het spoorgoederenverkeer zijn lager. Ook daar zal het nog wel even duren voor volumes weer op het oude niveau terugkeren.”

Om die lagere volumes aan reizigers en goederen te compenseren worden kosten een belangrijk onderwerp in iedere organisatie, verwacht Moonen. “Er komt minder binnen, maar de operatie blijft hetzelfde. Ketenmonitoring en ketenbesturing zijn een manier om snel kosten te besparen. Je kunt er kostbare fouten mee voorkomen.

Wagons routeren

Vooral bij spoorgoederenvervoer kan een goede ketenmonitoring veel voordeel opleveren, weet Moonen. Het verkeerd routeren van wagons kan namelijk tot enorm lange wachttijden lijden. “Je moet dus altijd en overal kunnen zien wat de volgorde is en zou moeten zijn. Weten of de trein in A-Z volgorde rijdt en zal aankomen of juist andersom. Voor het lossen en vervolgens laden op de terminal is die informatie erg belangrijk. En het probleem is alleen maar groter als treinen uit twee stukken zijn samengesteld, dan speelt er twee keer een A-Z vraag. Voor het laden is het vooral belangrijk hoe de wagensamenstelling er uit ziet. En wat de beladingsmogelijkheden van de ingezette individuele wagons zijn. Niet alle wagens kunnen 20-, 40-, of 45-voets containers kwijt. Daar veel spoorvervoerder gevaarlijke stoffen betreft, is het cruciaal om hier een goed inzicht te hebben. Want niet alle volgordes zijn daardoor toegestaan. Wanneer een bepaalde situatie was voorbereid, en de indeling van belading moet worden aangepast, levert dat uren vertraging op waar de hele keten last van heeft.”

Volgens Moonen zit er overal veel informatie over de operatie, maar zit de echte waarde hem in het maken van combinaties die je monitort en gebruikt om waar nodig bij te sturen. Juist dat combineren van data wordt in zijn ogen nog te weinig gedaan en daar is dus nog een flinke slag te slaan. Dit speelt volgens hem in alle havens en in het volledige spoorgoederenvervoer.

Prijsvechters

Hoe snel een project voor ketenmonitoring gerealiseerd kan worden en wat er voor nodig is, hangt uiteraard af van de situatie, waarbij gekeken moet worden of er sensordata beschikbaar is. “Vaak zijn er veel verschillende partijen die allemaal data hebben, maar niet van elkaar. Het is dan vooral belangrijk om in kaart te krijgen wie wat heeft en wie wat nodig heeft. Hierbij komen dan vaak vertragende factoren als privacy, concurrentiegevoelige informatie en de bereidheid om te delen om de hoek kijken. De beste oplossing is om de data bij de bron te laten en partijen en personen te autoriseren voor toegang en gebruik. Dat kan tijdelijk zijn en op detailniveau is in te regelen wat wel en wat niet beschikbaar wordt gesteld aan welke personen.”

Uitstellen

Er werd volgens CGI al jaren geëxperimenteerd met ketenmonitoring en -besturing, maar nu lijkt het extra vaart te krijgen door de coronacrisis. “Misschien omdat er extra aandacht voor ontstaat. Bedrijven gaan terug naar de tekentafel om te kijken hoe ze hun operatie efficiënter kunnen inrichten. Ketenmonitoring komt nu in beeld als manier om aandacht te geven aan kostenbesparing. Wij merken dat we veel vragen krijgen over dit onderwerp, maar ook dat bedrijven het lastig vinden om in deze tijd met nieuwe projecten te beginnen. De eerste reflex was alles uitstellen tot de situatie weer normaal is. Maar nu duidelijk is dat het nog wel even kan duren, gaat iedereen toch maar weer aan de slag. Zeker nu de noodzaak om kosten te besparen groter wordt. Blijven wachten is ook geen optie.”

Lees meer in ons Dossier over het coronavirus.