De NS, lokale vervoerders en ook ProRail: Allemaal kampen ze met een enorm personeelstekort. Evenals eigenlijk de gehele railsector. Maar hoe groot is het tekort nu daadwerkelijk? En in welke termijn denken de spoorbedrijven dit tekort te hebben weggewerkt? SpoorPro.nl deed navraag bij NS, de lokale vervoerders en ProRail, drie grote spelers met betrekking op personenvervoer.

NS kwam onlangs meermaals in het nieuws omdat het minder treinen kan inzetten vanwege een groot personeelstekort. Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Vivianne Heijnen sprak onlangs zelfs uit dat het heel goed mogelijk is dat de NS ook na deze zomer nog met minder materieel kan rijden. De vastgestelde dienstregeling komt hierdoor in gevaar.

Bij NS nog zeker 1,100 openstaande vacatures

Momenteel is NS nog op zoek naar 500 mensen die aan een opleidingstraject tot machinist of hoofdconducteur willen beginnen. “In het jaar 2021 hebben we meer dan 850 mensen opgeleid tot machinist of hoofdconducteur, maar we hadden plek voor meer dan 1.000 personen”, aldus NS. In totaal heeft NS op dit moment bedrijfsbreed zelfs 1.100 vacatures openstaan.

De cijfers van de openstaande vacatures binnen NS werden halverwege mei 2022 gepubliceerd. Volgens een woordvoerder van NS is er in de tussentijd nog weinig progressie geboekt. “Er zijn in ieder geval sinds onze publicatie in mei geen nieuwe cijfers bekend over de invulling van onze openstaande vacatures.” Wel zet het bedrijf breed in op het recruteren van personeel, bijvoorbeeld door een jongere generatie te verleiden met aansprekende innovaties.

ProRail zoekt nog 60 treinverkeersleiders

Bij ProRail is ook een personeelstekort, met name als het gaat om treinverkeersleiders. Volgens de spoorbeheerder hebben ze momenteel 750 treinverkeerleiders in dienst en staan er nu 60 vacatures open voor deze post. ProRail ziet dat er binnen hun bedrijf “een grote drive is om de treinen elke dag te laten rijden.” Ze benadrukken de “flexibiliteit” van de werknemers omdat treinverkeersleiders op andere posten “met grote regelmaat hulp aanbieden om de bezetting dagelijks rond te krijgen.”

ProRail wijst er op dat de flexibiliteit en bereidwilligheid van hun werknemers niet altijd betekent dat gaten in het peroneelsschema kunnen worden gedicht: “Op bepaalde trajecten of baanvakken is specifieke kennis vereist om treinen veilig te kunnen laten rijden. Soms kan een bereidwillige treinverkeersleider een ander simpelweg niet vervangen.”

Middels een nieuwe koers probeert ProRail naar eigen zeggen “meer verbondenheid op de werkvloer te creëren”, evenals “een betere samenwerking met vakbonden en de ondernemingsraad.”

Regionale vervoerders reageren terughoudend

De regionale vervoerders, waar onder meer GVB, RET, HTM en Arriva onder vallen, reageren terughoudend op de vraag hoe groot het tekort aan personeel op het spoor (tram en metro) is. Opzich is dat niet vreemd, want in veel steden van ons land zijn ze momenteel druk bezig om een gemeenteraad te smeden.

Uiteindelijk zal het Rijk beslissen over welke financieringen waar terrecht komen, maar de gemeenteraden maken vaak de eerste aanzet. In Rotterdam zijn ze er -op de grote lijnen- al wel over uit, omdat daar onlangs een gemeentelijke coalitie is gevormd inclusief progressieve signalen naar de metropoolregio-vervoerder RET.

Metromonteurs, technici en handhaving

RET was dan ook bereid om de vragen van SpoorPro te beantwoorden. Het bedrijf zegt dat er inderdaad vacatures openstaan, maar de woordvoering van het Rotterdamse vervoersbedrijf wil wel benadrukken dat niet alle openstaande vacatures te maken hebben met een personeelstekort. “Het kan ook heel goed zo zijn dat er iemand met pensioen gaat of vertrekt en dat er daardoor een vacature vrijkomt”, aldus RET. “Waar we wel enige krapte voelen is op het vlak van metromonteurs, technici en toezicht op veiligheid en handhaving.”

RET staat sindskort in de spotlights omdat het nieuwe gemeentebestuur (Leefbaar Rotterdam, D66, VVD en DENK) heeft aangegeven te willen investeren in een nieuwe metroverbinding tussen Rotterdam-Zuid en Noord. Ook zouden volgens het nieuwe college de nachtmetro’s in de Maasstad weer frequenter gaan rijden. Echter zegt RET zelf dat ze kampen met een miljoenentekort vanwege de coronacrisis.

‘Kabinet aan zet’

GVB laat bij monde van hun woordvoerder weten: “Wij zien bij het GVB ook krapte bij onze spoorse onderdelen, net als bij andere OV-bedrijven. Dat knelt als er meer ziektegevallen zijn, zoals we nu zien. We werven continu door, maar de berichtgeving over de afschaling van het OV als het kabinet niet bijspringt helpt daar niet aan mee. We hopen dat het kabinet snel meer zekerheid kan bieden op dat punt en ons compenseert voor het deels wegvallen van forensen en het toerisme.”

Zelf opleiden

Bij Arriva, ook geplaagd vanwege een personeelstekort, hebben ze ervoor gekozen om vol in te zetten op het opleiden van eigen personeel. Arriva zegt daar zelf over: “Wij leiden machinisten zelf op en hebben doorlopend opleidingsplaatsen beschikbaar. Uiteraard op momenten gedurende het jaar en dat verschilt soms per regio.” Op de vraag om hoeveel openstaande vacatures dat gaat en hoe het bedrijf deze wil invullen blijven ze onduidelijk maar verwijzen ze naar de vacaturepagina op hun website.

Geen inzicht bij HTM

HTM heeft aangegeven dat ze geen zicht hebben op de openstaande vacatures. Maar wellicht wanneer Den Haag een nieuw stadsbestuur heeft, dat er meer duidelijkheid komt in het tekort dat HTM nog nodig heeft onder hun personeel.

Meer weten over wat de spoorsector doet om talenten te strikken voor de spoorsector? Kom dan naar RailTech Europe. Klink hier voor registratie en meer informatie.