Nederlandse spoorbedrijven hebben geen eenduidige interpretatie van wat spoorveiligheid inhoudt en hoe het moet worden nageleefd. Dat stelt de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) in het Jaarverslag 2013 van de Nationale Veiligheidsinstantie Spoor. ILT gaat dit samen met de spoorbedrijven aanpakken.

ILT voert jaarlijks audits uit en houdt bedrijven die zich niet aan de regels houden extra in de gaten. Zo werden sommige bedrijven onder verscherpt toezicht geplaatst. Dit deed de veiligheidsinstantie ook bij ProRail en NS na de botsing van twee reizigerstreinen in april 2012 bij Amsterdam Westerpark. NS en ProRail overtraden volgens de ILT de wet door bij de dienstregeling de veiligheidsrisico’s onvoldoende te laten meewegen. De extra controle hierop heeft het hele jaar voortgeduurd.

Veiligheidsregels

Uit het jaarverslag over 2013 blijkt dat bedrijven die werkzaamheden aan het spoor verrichten zich niet altijd aan de veiligheidsregels hielden. Zo bleek na een controle bij werkzaamheden dat baanwerkers zonder een veiligheidsvoorman aan het werk waren. Verder werd een toenemend aantal incidenten toegeschreven aan onzorgvuldig handelen van machinisten. Bij 15 van de uitgevoerde inspecties bleek dat er overtredingen waren begaan. Volgens ILT ligt dit aan een gebrekkige veiligheidscultuur.

Ook bleek bij een audit voor de verlenging van een veiligheidscertificaat dat machinisten van twee spoorbedrijven over en weer werden ingezet zonder dat bekend was of deze machinisten aan de wettelijke vereisten voldeden. De Inspectie heeft naar aanleiding van de incidenten in 2013 boetes uitgedeeld of bedrijven onder extra toezicht geplaatst.

Inspecties

Bij de objectinspecties wordt gekeken of infrastructuur, operaties (zoals verkeersleiding, vertrekprocessen en personeel) en voertuigen voldoen aan wet- en regelgeving. Ook inspecteert de ILT op de Arbeidsomstandighedenwet bij werkzaamheden aan het spoor.

Er zijn in 2013 geen doden of zwaargewonden gevallen onder conducteurs en machinisten. Onder baanwerkers vallen net als in 2012 geen dodelijke slachtoffers. De verbeteringsdoelstelling is hier in tegenstelling tot 2012 wel gehaald. Het aantal elektrocuties is toegenomen van 1 in 2012 naar 4 in 2013, waardoor de doelstellingen niet zijn behaald.

Slachtoffers

Het aantal dodelijke slachtoffers op overwegen steeg van 2012 van 13 naar 14 in 2013. Het aantal zwaargewonden daalde van 8 naar 2. In het totale aantal dodelijke slachtoffers in de categorie ‘overwegveiligheid’ zijn automobilisten en voetgangers het sterkst vertegenwoordigd. Het aantal onbewaakte overwegen is in 2013 verder afgenomen. Het aantal suïcides is over de afgelopen jaren redelijk stabiel.

Nederland streeft er naar om voor een aantal doelstellingen tot top van de best presterende EU-lidstaten te horen. Voor wat betreft het aantal doden en zwaargewonden per miljoen reizigerstreinkilometers staat Nederland op positie 3. Deze positie is gebaseerd op cijfers over de jaren 2007 tot en met 2012.

Ontwikkeling veiligheid

Het ILT eindigt het rapport in milde bewoordingen. “De ontwikkeling van de veiligheid op het spoor over de afgelopen jaren is relatief stabiel. De meeste doelstellingen van de Derde Kadernota Railveiligheid voor 2013 zijn dan ook gehaald. Nederland behoort tot de veiligste landen binnen Europa waar het gaat om letsels op het spoor”, zo valt in de rapportage te lezen.

Homme Heida