Het aantal rood sein-passages is in 2015 verder gedaald naar 100. In 2014 kwam het nog 112 keer voor dat een trein door rood reed.  De procedure aan boord van de trein, afleiding en verwachting werden door machinisten het vaakst aangewezen als oorzaken van het door rood rijden. De veranderde verwachting van de machinist kan ontstaan door een vertraging van het treinverkeer. Doordat de treindienstleider in dit geval moet bijsturen, verandert de situatie op het spoor. Dat blijkt uit het Jaarverslag Spoorveiligheid 2015 die de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) maandag heeft gepubliceerd.

De afgelopen jaren heeft de spoorsector de doelstelling voor minder dan 133 passages gehaald. Van de 27 passages bij een met ATB Vv (Automatische Treinbeïnvloeding, Verbeterde versie) beveiligd sein voorkomt ATB Vv dat de trein het gevaarpunt bereikt. Daardoor daalt ook het aantal STS-passages met een potentieel ernstig risico.

Treinbotsing

Hoewel in 2015 de doelstellingen voor het terugdringen van het aantal rood sein-passages zijn behaald, werden deze volgens ILT overschaduwd door een treinbotsing op 6 maart in Tilburg. Een NS-reizigerstrein passeerde een rood licht en botste op een stilstaande goederentrein van DB Schenker met gevaarlijke stoffen.

Bij de treinbotsing raakte de achterste wagon van de goederentrein geladen met het brandbare en explosieve butadieen lek. Door de botsing raakten enkele inzittenden van de reizigerstrein lichtgewond en werden enkele politieagenten onwel door inademing van het vrijgekomen gas.

Risico STS-passage

Het risico van een STS-passage hangt af van de situatie, legt ILT uit in het rapport. Een trein kan bij het missen van een rood sein bijvoorbeeld via een wissel op een tegemoetkomende trein botsen of kan een open overweg op rijden. In die gevallen is een gevaarpunt bereikt. Dit is in 27 van de 100 passages in 2015 het geval.

De procedure aan boord van de trein, afleiding en verwachting van de machinist zijn in 2015 de oorzaken van 57 procent van de passsages. De verwachting van de machinist is vaker als hoofdoorzaak aangegeven dan voorgaande jaren. Bij verwachting gaat het om een seinbeeld dat anders is dan de machinist zich van tevoren had voorgesteld. Volgens ILT kunnen wijzigingen in de punctualiteit hiervoor een aanleiding zijn. Als de punctualiteit terugloopt, moet de treindienstleiding gaan bijsturen.

Rangeren

Net zoals in voorgaande jaren rijden goederentreinen en werktreinen per gereden treinkilometer vaker door een rood sein dan passagierstreinen. 42 passages werden in 2015 gemaakt bij het rangeren. Daarvan komen er 16 voor rekening van goederenvervoerders en 14 voor reizigersvervoerders.

Bij goederenvervoer wordt vaker gerangeerd omdat goederenwagons voor de verschillende bestemmingen regelmatig worden ontkoppeld en aangekoppeld. Rangeren vergroot de kans op een passage om dat de machinist meerdere handelingen tegelijkertijd moet uitvoeren. Daarnaast is de kans op afleiding groter, bijvoorbeeld door situaties buiten de cabine.

Opvallend zijn de meldingen die ILT binnen heeft gekregen van STS-passages op emplacementen als gevolg van het rijden in ‘shunting mode’. Voertuigen die zijn voorzien van het Europese systeem ERTMS (European Railway Traffic Management System) kunnen op een emplacement alleen maar worden verplaatst door in shunting mode te gaan rijden.

Ontsporingen

Net zoals in 2014 ontspoorden er in 2015 relatief veel treinen op emplacementen. Dit gebeurde in 19 van de 22 gevallen. Dat gebeurt vaak bij het rangeren, maar ook bij het passeren van wissels. Op emplacementen worden de wissels en seinen niet door treindienstleiders op afstand bediend. Oorzaken van de ontsporingen op emplacementen zijn volgens de inspectie het niet goed omleggen van de handbediende wissels en beschadigingen of slecht onderhouden wissels en sporen. Daarbij is vastgesteld dat schade door wissels die zijn opengereden of doordat een wiel uit de rails loopt niet altijd zijn gemeld bij de spoorbeheerder.

Op 16 juni 2015 ontspoorde een goederentrein met ijzererts op Kijfhoek. Daarbij ontspoorden 9 van de 35 wagons. Niemand raakte daarbij gewond, maar de schade aan de spoorinfrastructuur was groot. Onderzoek van ILT heeft uitgewezen dat de voertuigen verkeerd waren beladen. Doordat de beladingsinstallatie defect was, werd de goederentrein geladen met een shovel. De wagons werden hier instabiel van. Dit is onvoldoende door de vervoerder gecontroleerd,  stelt ILT.

Dodelijke ongevallen

In 2015 zijn er in totaal achttien personen op het spoor om het leven gekomen (met uitzondering van suïcide), waarvan dertien op overwegen. In veel van deze gevallen gaat het om fietsers en bestuurders van voertuigen. Zeventig procent van alle dodelijke ongevallen op het spoor gebeuren bij overwegen. Dit is sinds 2009 jaarlijks het geval.

Tussen 2012 en 2015 vielen er geen dodelijke slachtoffers onder reizigers en spoorpersoneel. In oktober van dit jaar kwam een baanwerker om het leven bij een aanrijding met een trein in Meteren. De man was op het spoor aan het werk toen hij werd geraakt door een passerende trein.

In 2015 is het aantal zelfdodingen op het spoor van 192 toe naar 223 toegenomen. In 2015 zijn er negentien suïcidepogingen met letsel tegenover twintig in 2014. De stijging van het aantal zelfdodingen op het spoor is relatief hoger dan het landelijk gemiddelde in Nederland.

Spoorveiligheid

Nederland behoort in Europa tot een van de vijf best presterende lidstaten als het gaat om spoorveiligheid. Gemiddeld komen in Europa per miljoen gereden treinkilometers 0,28 personen om het leven. In Nederland zijn dat 0,12 personen. Dat is ver beneden het gemiddelde.

Lees hier het volledige Jaarverslag Spoorveiligheid 2015.