Spooraannemer Asset Rail nam onlangs een hybride hoogwerker voor onderhoud en reparatie van bovenleidingen (Stormobiel) in gebruik. De machine is op het spoor volledig elektrisch te rijden en bedienen. Vooral bij werkzaamheden in tunnels en in de bebouwde kom is het ontbreken van uitlaatgassen en motorgeluid een groot voordeel voor monteurs en omgeving, aldus de aannemer die hiermee een Europese primeur in handen heeft.

Het gaat om een in Zweden door SRS Sjölanders omgebouwde vrachtwagen die naast een dieselmotor ook een elektrische aandrijflijn heeft. Volgens Asset Rail en SRS is het de eerste elektrisch op het spoor aangedreven Stormobiel in Europa. Er is veel belangstelling voor elektrische machines in de bouw, vooral sinds de stikstofcrisis in 2019 uitbrak.

Dat in Nederland voor het eerst een hybride Stormobiel rondrijdt is daarom misschien niet zo verrassend. “Asset Rail kwam precies op het goede moment langs in Zweden”, zegt Jaap Beentjes van de Nederlandse vertegenwoordiger van SRS: BSE Ymond uit Beverwijk. “Ze waren op zoek naar een hybride hoogwerker voor op het spoor en SRS werkte op dat moment aan een prototype.”

Volledige dienst draaien

Het voertuig werd eind augustus afgeleverd en in gebruik genomen door Asset Rail. BSE Ymond verzorgde vervolgens een training om goed en veilig met de machine te kunnen werken. Volgens Beentjes kan de hybride hoogwerker met gemak een hele dienst draaien en vervolgens binnen zes tot acht uur volledig geladen. “In Zweden is er vier uur lang getest met de zwaarst mogelijke belasting. Dat betekent continue accelereren en de bak omhoog en omlaag en laten draaien. Dat betekent dat hij onder normale omstandigheden makkelijk acht uur meekan. Zelf heb ik hem drie keer drie uur gebruikt bij de training en was daarna pas 20 procent van de capaciteit kwijt.”

De hybride Stormobiel heeft dezelfde bediensnelheid als een traditionele variant. Alleen de spoorwielen en de hoogwerker zelf worden elektrisch aangedreven de vrachtwagen zelf wordt aangedreven door een dieselmotor. Beentjes verwacht dat er nog een aantal jaren overheen gaan voordat er een volledig elektrische Stormobiel beschikbaar is. “Je moet toch 17 a 18 ton over de weg vervoeren en in het geval van Asset Rail door het hele land. Als je dat wilt doen met een accu-aangedreven voertuig wordt het enorm zwaar en complex.”

Milieu-eis

Voor het vervoer naar de werkplek over de weg is de Stormobiel daarom voorzien van een dieselmotor. Het gaat echter wel om een motor van de nieuwste generatie die relatief schoon is. Daarmee is ook meteen jarenlang toegang gegarandeerd voor de milieuzones in de diverse binnensteden.

De volgende stap wordt een machine die wel korte stukken elektrisch aangedreven over de weg kan. Bijvoorbeeld in steden en daarbuiten op lange afstanden gebruik maakt van de dieselmotor. De inzet van hybride werkmachines gaat wel een grote vlucht nemen, verwacht Beentjes. “ProRail gaat op een gegeven moment emissiearme machines eisen in aanbestedingen verwacht ik. Dan moet je wel om mee te kunnen dingen.”

Geen geronk

Het ontbreken van uitlaatgassen moet het werk in de tunnels en stedelijke omgeving aangenamer en milieuvriendelijker maken. “Maar misschien wel het grootste voordeel komt door de stilte. Geen geronk meer van de dieselmotor voor omwonenden en monteurs. De grote investering in de ontwikkeling ervan is meer dan de moeite waard”, vindt Asset Rail-directeur Jorn Pruntel. Minder lawaai heeft ook als voordeel dat de monteurs in de bak en die op de grond makkelijker met elkaar kunnen communiceren, vult Beentjes aan.

Lees ook:

• 1700-locomotief krijgt tweede leven als elektrische werktrein
• BAM start pilot met emissieloos bouwen
• Strukton Rail-directeur Tjark de Vries: het is nu aan ons om toonaangevend bedrijf te blijven