Het Nederlandse spoor heeft de eerste wintertest vandaag goed doorstaan. Het zuiden en oosten van het land werd vanmorgen (donderdag) met een laagje sneeuw bedekt, variërend in dikte van twee tot vier centimeter. Op sommige plaatsen bleef de sneeuw de hele dag liggen. “Wij hebben geen noemenswaardige problemen gehad”, zegt ProRail-woordvoerder Coen van Kranenburg. Morgenvroeg wordt er, wederom in het oosten en zuiden van het land, opnieuw sneeuw verwacht. Hoeveel, dat is nog niet duidelijk.

De wisselverwarming lijkt dus zijn werk te doen op plaatsen waar de sneeuw eventueel voor problemen zou kunnen zorgen. De wisselverwarming wordt sinds deze winter op een andere wijze benut dan voorheen. “Tot vorig jaar lieten we de wisselverwarming tussen oktober en april stand-bye staan, om de kans op storingen door winters weer te minimaliseren”, zegt Van Kranenburg. “Kwam de temperatuur onder de 3 graden, dan sloeg de verwarming aan. Pas als de temperatuur weer boven de 7 graden Celsius uitkwam, ging de verwarming weer uit.”

Nou komen die temperaturen veel voor in de winter, waardoor veel gaswisselverwarmingsinstallaties lange periodes achter elkaar stoken. In tijden van energieschaarste, prijsstijgingen en in de wetenschap dat we wereldwijd in rap tempo de uitstoot van onder meer CO2 moeten terugdringen, besloot ProRail de wisselverwarming anders te gaan inzetten.

“We werken samen met weerbureau Weerplaza”, zegt Van Kranenburg. “Dit bureau doet acht dagen vooruit een weersvoorspelling, speciaal voor de spoorbranche. Op basis van die voorspelling bepalen experts of de wisselverwarming aan moet. Bij meer dan 10 procent kans op winters weer (sneeuwval of ijzel), gaat de knop om.”

Aangezien de vorst en sneeuw al enkele dagen geleden voorspeld werd – in elk geval de vorst – zal de wisselverwarming dus zijn aangezet. “Ik heb zelf niet aan de knoppen gezeten, maar daar ga ik wel vanuit”, knikt Van Kranenburg. “Dat zou immers onze nieuwe werkwijze zijn. Gezien het feit dat we vandaag nauwelijks problemen hebben gehad, mag je ervan uitgaan dat alles goed gefunctioneerd heeft.” Ook NS ervoer vandaag nauwelijks problemen met het winterweer, wél met mopperende mensen, maar dat had met de stakingen van de regionale vervoerders te maken.

Wintertest twee volgt vrijdag

Nu was de sneeuwval van vandaag lang niet zo extreem, als wee jaar geleden. In februari 2021 werd Nederland overvallen door hevige sneeuwval. Aanhoudende wisselstoringen zorgden er op 7 februari en de dagen erna voor dat het treinverkeer flink werd verstoord. Op 7 februari werd het treinverkeer zelfs vrijwel volledig stilgelegd. Rangeerterreinen, onderhoudslocaties en goederenterminals waren niet tot slecht bereikbaar als gevolg van de beperkte herstelcapaciteit. Daardoor konden treinen niet vertrekken. Treinen met storingen of defecten konden niet vervoerd worden voor herstel.

In het kader van ‘dit nooit meer’ werd er in het voorjaar een ‘winterevaluatie’ gehouden. In het evaluatierapport dat eruit volgde, werd vastgesteld dat de Nederlandse spoorinfrastructuur “niet is opgewassen tegen extreem winterweer zoals zich begin februari voordeed”. Volgens ProRail en NS vergt het een miljardeninvestering om de spoorinfrastructuur onder alle omstandigheden, ook bijvoorbeeld bij extreme hitte in de zomer, beschikbaar te houden. Die miljardeninvestering is er niet gekomen, maar de omstandigheden zijn ook nog niet zo heftig geweest als in 2021. Het is dus nog afwachten hoe spoor en wisselverwarming zich zullen houden als zich de komende dagen of weken alsnog ernstige winterse omstandigheden zullen voordoen.

Test twee volgt dus mogelijk vrijdag, want Weerplaza voorspelt vorst, sneeuw en regen, dus mogelijk ook ijzel.

Lees ook:

• Energiebesparing en minder CO2-uitstoot door efficiëntere wisselverwarming
• ‘Spelen’ met wisselverwarming om energie te besparen
• Spoorwegennet doorstaat herfst zonder veel problemen; nu nog de winter
• Nederlands spoor nog niet winterklaar, wel beter voorbereid
• Waarom het treinverkeer in Nederland vastloopt bij sneeuw