Treinreizigers klagen volop als de dienstregeling ze via een andere route stuurt. “Alweer werkzaamheden aan het spoor?” Wat zij niet weten is dat op de achtergrond een bouwprocesleider druk bezig is de werkzaamheden zo te coördineren, dat alle partijen hun werk ongehinderd in een zo kort mogelijke tijd kunnen doen. Het doel is altijd dat het treinverkeer zo snel mogelijk weer kan worden hervat. Dit uiterst precieze werk wordt vanuit SVO-rail gedaan door bouwprocesleiders Bart Hoogendoorn en Pascal Visser.

Bij een buitendienststelling is in de dienstregeling een treinvrije periode gepland voor onderhouds-, renovatie- of herstelwerkzaamheden. Op het spoor waar de buitendienststelling is, rijdt er geen treinverkeer – behalve eventueel werktreinen. Wanneer de periode van buitendienststelling langer duurt dan 12 uur, moet er een integraal draaiboek worden geschreven en wordt de rol van bouwprocesleider geactiveerd. Dat is zo vastgelegd in de voorschriften van ProRail, het bedrijf dat vrijwel altijd de opdrachtgever is. Maar ook bij werkzaamheden korter dan 12 uur kan de bouwprocesleider in actie komen. Dit gebeurt vaak als er veel partijen in een heel korte tijd iets voor elkaar moeten krijgen, met verschillende belangen en ook nog eens op een druk station of traject. Een strakke coördinatie is dan onmisbaar.

Grote, integrale projecten

In de wereld van buitendienststellingen zijn een aantal namen van bouwprocesleiders goed bekend. Niet alleen bij ProRail, maar ook bij bouwmanagers en risicoteams. Bart Hoogendoorn van SVO-rail is één van hen. Met zijn ruime ervaring wordt hij ingezet op grote projecten. Zijn positie was gevestigd na de succesvolle afronding van de herinrichting van stationsgebied Utrecht Centraal, een project dat jaren duurde. Rijzende ster binnen SVO-rail is Pascal Visser. Na vele jaren als uitvoerder ging hij bij SVO-rail samenwerken met Hoogendoorn. Inmiddels heeft hij al meerdere zelfstandige projecten achter de rug.

Hoogendoorn vertelt over de samenwerking: “Wij doen vaak grote, integrale projecten waarbij de lay-out zoals die er ligt volledig op de schop gaat. Het spoor wordt omgebouwd, de bovenleiding aangepast, beveiliging wordt getest, snelheden worden aangepast, de dienstregeling gaat op de schop, er moet een tunneltje onder het spoor komen; en dat allemaal tegelijk.” Samen zijn Hoogendoorn en Visser op dit moment bezig met de voorbereidingen voor de buitendienststelling op Amsterdam Centraal.

De voorbereidingen

Er komt nogal wat kijken bij een buitendienststelling. Hoogendoorn: “Wij zorgen ervoor dat de hele cyclus goed loopt, van het aanvragen van het buitendienststellingskader tot en met de eindevaluatie. Zesentwintig weken voor de buitendienststelling halen we iedereen die een rol speelt in dat tijdsvenster, hoe groot of klein ook, bij elkaar. We bespreken: wat hebben jullie als scoop in je contract staan, wat willen jullie in deze buitendienststelling gaan uitvoeren en hoe denken jullie dat te gaan doen? Op dat moment bespreken we alles nog op hoofdlijnen.”

Daarna volgen nog drie integrale draaiboekoverleggen, waarbij er steeds meer naar de details wordt gekeken. “In de laatste overleggen staat alles op papier wat we in de maanden ervoor met elkaar hebben afgesproken”, zegt Hoogendoorn. “Daar zou iedereen zich dan in moeten kunnen vinden. In voorbereiding op die overleggen schrijven wij een integraal draaiboek, gebaseerd op alle werkplannen en planningen van alle aannemers die daar moeten gaan werken. Die bundelen we allemaal, we filteren de risico’s en raakvlakken tussen al die partijen en maken afspraken. Onder dit draaiboek worden daarna handtekeningen gezet door alle betrokken partijen die werkzaamheden uitvoeren ten tijde van de buitendienststelling. En we houden mensen ook aan die afspraken.”

Visser vult aan: “Het is veel schrijfwerk, maar het leuke is dat je alles in de praktijk terugziet. Iedereen weet: de afspraken zijn strak. Iedereen werkt er hard aan om ze na te komen en andere partijen niet in de weg te zitten.”

Bouwprocesleiding in uitvoering

Als alle startvoorwaarden en afspraken kloppen, komt het sein: vannacht gaan we beginnen! Tijdens het proces zit er rond de klok, in shifts, een bouwprocesleider. Er wordt een logboek bijgehouden en alle planningen worden gemonitord. Alle afwijkingen die daarop plaatsvinden in tijd, activiteiten en logistiek worden afgestemd tussen alle partijen. “Als we in het draaiboek kijken, vinden we in 99 procent van de gevallen de oplossing,” zegt Hoogendoorn. Soms gebeuren er dingen die niet voorzien waren. Er blijkt bijvoorbeeld betonrot te zitten op een tunneldek waar je net het spoor hebt weggehaald, waardoor je het nieuwe spoor er niet zomaar op kunt bouwen. Dan moet je acteren.”

Visser: “Op zo’n moment komt er een beslisteam bij elkaar. Samen met alle aannemers wordt er dan een besluit genomen over de oplossing van het probleem en welke gevolgen dit voor iedere partij heeft.”

Werken aan kennis en ervaring

De kracht van een goede onafhankelijke bouwprocesleiding versterkt het project, vinden Hoogendoorn en Visser. “Wij zijn er voor het proces, voor de risico’s en raakvlakken en we zorgen dat niemand last van elkaar heeft,” zegt Visser. “Zo kunnen alle aannemers zich maximaal focussen op hun eigen werk. Binnen SVO-rail zien we ook echt de noodzaak van bouwprocesleiding om het overzicht te behouden.”

Daarom zijn Hoogendoorn en Visser ook bezig met het opleiden van nieuwe talenten, zowel binnen SVO-rail als ondersteunend bij diverse ingenieursbureaus. “Laten we werken aan een goede pool van mensen en onze kennis ook overdragen op de volgende generatie,” besluit Hoogendoorn het verhaal. “We doen het tenslotte niet voor onszelf, maar voor de spoorbranche.”

Lees ook:

• “Kennis direct toepassen in een Vectron BR193, dat is uniek”
• ‘Lightrail krijgt niet altijd de aandacht die het verdient’